Suche oczy i laserowa chirurgia oka

„Moje oczy są dziś takie suche”.

Jest to zdanie, które często słyszymy, a nawet sami wypowiadamy. Ktokolwiek wypowiada te słowa, zwykle przypisuje suchość oczu czynnikom zewnętrznym. Na przykład, ogrzewanie powietrza w pomieszczeniu jest często obwiniane za suchość oczu, i często słusznie. Wiele osób nie zdaje sobie jednak sprawy z tego, że „suche oko” jest również chorobą i nie ma nic wspólnego z czynnikami zewnętrznymi. Choroba nie jest poważna. Niemniej jednak jest to niepokojące, a czasem nawet bardzo niepokojące. Dzieje się tak dlatego, że pacjenci często nie zdają sobie sprawy z tego, że okuliście często trudno jest leczyć problem, który rzekomo jest łatwy do rozwiązania. Aby lepiej zrozumieć ten stan, przyjrzyjmy się najpierw właściwościom powierzchni ludzkiego oka, ponieważ tylko wtedy możemy zrozumieć, dlaczego „suche oko” może w ogóle wystąpić.

Powierzchnia oka

Składa się on ze spojówki i rogówki, które pokryte są cienką warstwą płynu – filmem łzowym. Powieki działają jak czyściki, wycierając ciała obce z oka. Film łzowy chroni oko przed wysychaniem – i jest znacznie bardziej złożony, niż można by się spodziewać. Film łzowy składa się z trzech elementów. Pierwsza to warstwa wody zawierająca rozpuszczoną sól; druga to tak zwana warstwa mucyny, która jest wytwarzana przez gruczoły śluzowe w spojówce i dlatego ma śluzową konsystencję; a trzecia to warstwa tłuszczu, która tworzy się na krawędzi powieki, a dokładniej w gruczołach Meiboma.

Każda warstwa ma swoje własne zadanie. Warstwa wody służy do nawilżenia oka. Z drugiej strony warstwa mucyny zapewnia, że warstwa wodna w ogóle przylega do oka. Z kolei natura warstwy tłuszczowej zapewnia, że płyn łzowy odparowuje powoli i może być wielokrotnie uzupełniany. Za każdym razem, gdy mrugamy, rozprowadzamy świeżo utworzoną warstwę płynu po powierzchni oka, co dzieje się średnio 12 do 15 razy na minutę. Nadmiar płynu w oku spływa do nosa przez dwa mikroskopijne otwory na dolnej i górnej powiece, tak zwane punkty łzowe.

Film łzowy i jego funkcja

Film łzowy ma trzy zadania. Pierwszą rzeczą, o której należy wspomnieć, jest obrona. Ciała obce, takie jak kurz, pyłki, drobne zarodniki, wirusy i bakterie nieustannie dostają się do naszych oczu. Temperatura otoczenia i wszelkie przeciągi również wpływają na oko. Wszystkie te czynniki są przechwytywane przez film łzowy, a mrugnięcie oka niejako je zmywa. Płyn jest również odpowiedzialny za zapewnienie, że najbardziej zewnętrzna powierzchnia oka jest tak gładka, jak jest – co z kolei zapewnia idealne załamanie światła. Oznacza to, że jakość prezentowana wizualnie jest najlepsza.

Trzecim zadaniem filmu łzowego jest nawilżanie i odżywianie rogówki. Bez folii mrugnięcie ocierałoby się bezpośrednio o spojówkę i rogówkę, uszkadzając je z czasem. Oznacza to, że film łzowy działa również jako smar. Zawiera również składniki odżywcze, którymi zaopatruje powierzchnię oka.

Suche oko i jak się go nabawić

„Conjunctivitis sicca” to techniczny termin określający „suche oko”, które występuje, gdy zwilżanie powierzchni oka jest zaburzone. Zgodnie z naukową definicją, zaburzenie to może być spowodowane wieloma czynnikami, zarówno fizycznymi, jak i psychologicznymi. Zaburzenia widzenia mogą również prowadzić do tej choroby. Stan zapalny i zbyt skoncentrowany płyn łzowy zwykle odgrywają główną rolę. Ale jakie są tego przyczyny? Są ku temu dwa główne powody:

Niewystarczająca produkcja łez

Może to mieć kilka przyczyn. Dzieje się tak, ponieważ tkanka gruczołów łzowych ulega degeneracji wraz z wiekiem, co może również prowadzić do chorób reumatycznych. Możliwe są również czynniki zewnętrzne, na przykład leki takie jak beta-blokery lub atropina hamują tworzenie łez. Ciężkie choroby oczu często prowadzą do powstawania blizn na gruczole łzowym. Kobiety po menopauzie są często dotknięte tym problemem, ponieważ prawdopodobnie mają zbyt mało męskich hormonów androgenowych, które mają bezpośredni wpływ na film łzowy.

Nadmierna utrata łez

Wynika to czasami z faktu, że przyczepność filmu łzowego do oka jest zbyt słaba lub parowanie jest zbyt silne. Często wynika to z faktu, że wytwarzana jest zbyt mała ilość śluzu, co z kolei może być spowodowane brakiem witaminy A, stanem zapalnym, bliznami, oparzeniami lub oparzeniem chemicznym.

Zaburzenia gruczołów Meiboma

Zaburzenie to może spowodować, że warstwa smaru nie będzie wystarczająco gruba. Neurodermit, niektóre roztocza i bakterie czasami powodują stan zapalny na krawędzi powieki. Tłusty film może być również spowodowany nieprawidłowym ułożeniem powiek.

Zaburzenia sensoryczne

Zaburzenia sensoryczne oka, paraliż twarzy lub zaburzenia zamykania powiek (z powodu skrajnego wysunięcia gałki ocznej, jak w chorobie Gravesa-Basedowa) czasami powodują „suche oko”. Może to być również spowodowane przez niektóre leki, które są odpowiedzialne za niestabilność filmu łzowego.

Wpływy zewnętrzne

• Pomieszczenia o stale niskiej wilgotności
• Zbyt mocno nagrzane pokoje
• Ciągłe zanurzenie
• Dym
• Soczewki kontaktowe
• Dmuchawa w samochodzie
• Zbyt rzadkie mruganie, co zdarza się od czasu do czasu podczas pracy przy komputerze lub częstego czytania.

Co powoduje „suche oko”?

Im mniej płynu łzowego, tym wyższe stężenie obecnych w nim substancji, takich jak substancje śluzowe i sole. W takim przypadku pacjenci zwykle doświadczają uczucia lepkości w oku lub jakby znajdowało się w nim ciało obce. Często występuje również silne uczucie kłucia lub pieczenia. W tym samym czasie organizm uwalnia coraz więcej substancji przekaźnikowych, które sygnalizują oku stan zapalny – oko czerwienieje lub puchnie, często jest gorące, a czasem boli. Wszystko to prowadzi do niewyraźnego widzenia. Mruganie i krople do oczu mogą pomóc.

To, co brzmi absurdalnie, jest jednak często objawem: zwiększone łzawienie chorego oka. Dzieje się tak, gdy film łzowy nie przylega już idealnie do powierzchni oka, co często jest spowodowane zaburzeniem warstwy lipidowej lub śluzowej. Wówczas płyn łzowy, że tak powiem, wyczerpuje się. Lub suchość jest tak zaawansowana, że podrażnienie oka staje się bardzo poważne i w związku z tym wytwarzana jest coraz większa ilość płynu łzowego. W najgorszym przypadku wszystko to może prowadzić do przewlekłego zapalenia rogówki, co z kolei powoduje zmętnienie jej górnej warstwy.

Diagnostyka i leczenie „suchego oka”

Jeśli występuje zaburzenie zwilżania, okulista może to dokładnie określić. Należy jednak odróżnić tę chorobę od innych chorób oczu, które mają podobne objawy. W takim przypadku lekarz barwi powierzchnię oka specjalnymi substancjami w celu określenia wrażliwości rogówki. Jeśli podejrzenie „suchego oka” zostanie potwierdzone, przeprowadzi on dalsze badania. Ilość łez można zmierzyć za pomocą paska bibuły filtracyjnej włożonego do dolnej powieki (tzw. test Schirmera). W razie potrzeby istnieją inne metody potwierdzenia diagnozy w celu wykluczenia innej postaci choroby, która również musiałaby być leczona w inny sposób.

Prawie zawsze istnieje kilka przyczyn „suchego oka”, dlatego nie ma jednej metody, która zawsze działa. Pacjenci muszą być tego świadomi, a okulista powinien otwarcie o tym mówić od samego początku. Czasami potrzeba kilku prób ze strony lekarza, aby opanować problem. W ten sam sposób pacjenci powinni zostać poinformowani, że zawsze chodzi tylko o efekt leczenia, który utrzymuje się przez określony czas. Suchość oka jest przewlekła, a jej objawy w pewnym momencie powrócą. Firmy ubezpieczeniowe nie pokrywają już kosztów terapii. Omawianie tego z lekarzem może być zrozumiałe z punktu widzenia pacjenta, ale nie pomaga.

„Sztuczne łzy”

Są one zawsze podstawą leczenia suchego oka. Sztuczne łzy chronią powierzchnię oka, tworząc film nawilżający, a także wzmacniają film łzowy, który jest nadal obecny. Sztuczne łzy występują w wielu odmianach, ale wszystkie mają jedną wspólną cechę: składniki, które zawierają. Są to woda, sole, czasem środki zagęszczające (łzy lepiej przylegają wtedy do powierzchni), a czasem także konserwanty. Jeśli nie zostaną one uwzględnione, sztuczne łzy zwykle muszą zostać zużyte w ciągu jednego dnia.

Działanie tych preparatów jest tym lepsze, im są one grubsze. Poprawia to przyczepność sztucznych łez do powierzchni oka, a oko jest lepiej nawilżone. Jednak gęstsza substancja tymczasowo upośledza widzenie, ponieważ zakrywa oko jak zasłona. Okulista nie jest w stanie przewidzieć, jaka powinna być grubość produktu dla danego pacjenta, ponieważ każdy pacjent reaguje inaczej. Dlatego konieczne jest znalezienie najbardziej odpowiedniego preparatu poprzez wielokrotne próby. Jeśli to możliwe, należy stosować substancje bez konserwantów, w przeciwnym razie mogą wystąpić reakcje alergiczne. Jeśli nosisz miękkie soczewki kontaktowe, zawsze powinieneś kupować sztuczne łzy bez konserwantów. (Każdy, kto cierpi na „suche oko” i nosi miękkie soczewki, musi i tak szczegółowo skonsultować się ze swoim lekarzem, ponieważ mogą wystąpić różne komplikacje, które wykraczają poza zakres tego artykułu).

Jak duża powinna być ilość sztucznych łez? Obowiązuje tu zasada „dużo pomaga dużo”, a to pomaga tylko wtedy, gdy są one podawane regularnie. Dobrą wiadomością jest to, że zaburzenie zwilżania prawie zawsze można skutecznie leczyć sztucznymi łzami.

Pielęgnacja brzegów powiek

Jeśli zapalenie brzegów powiek jest przyczyną zaburzeń zwilżania, ważne jest, aby leczyć te brzegi powiek. Celem jest poprawa drenażu filmu tłuszczowego wytwarzanego w gruczołach Meiboma. Odbywa się to poprzez usunięcie złuszczonego naskórka i strupów z krawędzi powiek. To oderwanie jest często możliwe tylko wtedy, gdy maść do oczu jest wmasowywana w odpowiednie obszary. Dopóki stan zapalny utrzymuje się na krawędziach powiek, nie należy stosować na tych obszarach żadnych produktów kosmetycznych, takich jak cienie do powiek itp.

Krople do oczu

Istnieją dwa warianty: krople auto-serum i krople przeciwzapalne z branży. Ludzka surowica krwi zawiera dużą liczbę substancji, które łagodzą stany zapalne, co ma również pozytywny wpływ na choroby na powierzchni oka. Aby wykorzystać te efekty, krople do oczu uzyskuje się z własnej krwi pacjenta. Jeśli stosowane są krople do oczu z przemysłu farmaceutycznego, muszą one również hamować stan zapalny. Jeśli efekt ma być krótkotrwały, kortyzon jest prawie zawsze dołączany; w przypadku pomocy długoterminowej odpowiednie są tylko krople bez kortyzonu.

Soczewki kontaktowe

Soczewki stanowią problem, gdy pacjenci mają „suche oko”, ponieważ często zaostrza to objawy. Istnieją jednak pewne formy tej choroby, w przypadku których miękkie i cienkie soczewki paradoksalnie pomagają. Stabilizują one powierzchnię oka i łagodzą dyskomfort. Prawie zawsze tylko tymczasowo, ale jednak.

Zamykanie kanałów łzowych

Jeśli łzy wypływają z oka zbyt szybko, czasami jest to spowodowane tym, że w miejscach łzawienia gromadzi się zbyt dużo płynu. Następnie pomaga zamknąć te kanaliki łzowe na pewien okres czasu. W tym celu stosuje się rodzaj korka, który działa jak korek do wanny. W rzadkich przypadkach okulista może wymusić zamknięcie na stałe. Dzieje się to poprzez bliznowacenie kropek.

Dieta

Organizm jest tak wszechstronny w produkcji niektórych substancji, że nie radzi sobie z innymi. Witaminy, na przykład, nie są wytwarzane przez organizm – te, podobnie jak kwasy tłuszczowe omega-3 i omega-6, muszą być pozyskiwane z pożywienia. Kwasy tłuszczowe mają pozytywny wpływ na gruczoły na krawędzi powieki, na wydzielanie łez i na substancje przekaźnikowe, które sygnalizują stan zapalny. Omega-3 rzadko występuje w naszym pożywieniu, dlatego podaje się go w postaci suplementów lub specjalnej żywności. Kwasy tłuszczowe omega-3 znajdują się w szczególności w tłustych rybach lub oleju lnianym. Na rynku dostępne są również leki stymulujące wydzielanie, ale niektóre z nich mają poważne skutki uboczne. Dlatego są one zalecane tylko w ciężkich przypadkach.

Inne środki

Operacja jest rzadko wykonywana w przypadku „suchego oka” i tylko wtedy, gdy przypadek jest szczególnie ciężki.

Na przykład, powieka może być zszyta z boku. Okuliści muszą szczegółowo omówić konsekwencje z pacjentami.

Jeśli płyn łzowy odparowuje szybciej niż powinien, czasami przepisywane są specjalne okulary z anatomicznie dopasowaną osłoną boczną. Powinno to zapewnić ochronę przed wiatrem.

Nawiasem mówiąc, wiedza na temat „suchego oka” stale się poprawia, co oznacza, że w przyszłości możemy spodziewać się leków, które działają bardzo dobrze i nie mają skutków ubocznych.

Co mogą również zrobić pacjenci

Oprócz kilkukrotnego wietrzenia pomieszczenia można użyć nawilżacza powietrza, szczególnie zimą, gdy jest dużo ogrzewania. Wilgotne ściereczki nad ogrzewaniem są również zawsze pomocne, podobnie jak zieleń w pomieszczeniach, która tworzy dobry mikroklimat. W samochodzie wentylator powinien być używany tylko w bardzo małych dawkach i nie powinien być skierowany na okolice oczu. Należy unikać pomieszczeń, w których ludzie palą, a także zaprzestać spożywania papierosów (i alkoholu). Duża ilość snu i zbilansowana dieta z dużą ilością witamin są teraz tak samo ważne, jak dobre zaopatrzenie w wodę – dwa litry dziennie to minimum.

Jeśli chcesz pływać, możesz to zrobić, ale zdecydowanie zalecane są okulary pływackie. Jeśli pracujesz przy monitorze, musisz robić wiele przerw, świadome mruganie pomaga uniknąć dyskomfortu. Użytkownikom soczewek kontaktowych zaleca się ich zdejmowanie od czasu do czasu i częste nawilżanie oczu odpowiednimi płynami. Kosmetyki powinny być stosowane bardzo ostrożnie, a jeśli już, to powinny to być produkty o niskiej zawartości substancji drażniących.

Ważne są jednak preparaty do czyszczenia powieki.

Nie mniej ważne są regularne badania u okulisty.